mitochondrion, pl. mitochondria

Οργανίδιο του κυτταροπλάσματος του κυττάρου, που συνίσταται από από δύο σειρές μεμβρανών. Η μία μεμβράνη, η εξωτερική,  είναι λεία και συνεχής, ενώ η εσωτερική μεμβράνη παρουσιάζει  δοκίδες ή πτυχές ή αναδιπλώσεις  (cristae). Το μιτοχόνδριο είναι η κύρια πηγή ενέργειας του κυττάρου και περιέχει τα ένζυμα του κυττοχρώματος για τη μεταφορά του τελικού ηλεκτρονίου και τα ένζυμα του κύκλου του κιτρικού οξέος, της οξείδωσης των λιπαρών οξέων και της οξειδωτικής φωσφορυλίωσης.

Tα μιτοχόνδρια είναι οργανίδια ή μικρά εργοστάσια που υπάρχουν μέσα στα κύτταρα, τα οποία παράγουν ενέργεια μετά την καύση της γλυκόζης και του λίπους μέσω του κύκλου του  Kreb, με τη διαδικασία της φωσφορικής φωσφορυλίωσης.

 Επίσης παράγουν πρωτεΐνες για δική τους χρήση, προκειμένου να επιτελέσουν τη μεταγραφή του DNA  προς RNA, δηλαδή το μήνυμα που γραμμένο στο αλφάβητο του  DNA  να μεταγραφεί  στο αλφάβητο του RNA.

Το προϊόν της μεταγραφής  τελικά είναι η παραγωγή αμινοξέων (πεπτίδια και πρωτεΐνη).

Τα μιτοχόνδρια είναι ο σταθμός παραγωγής ενέργειας  ή οι συσσωρευτές  των κυττάρων, που είναι απαραίτητοι για την ενέργεια της ζωής.

Παίζουν επίσης κεντρικό ρόλο στην απόπτωση ή τον προγραμματισμένο κυτταρικό θάνατο. Έτσι εξασφαλίζεται το νοικοκυριό των κυττάρων που βοηθάει το κύτταρο να απαλλαχτεί από τα σκουπίδια του.

Όταν όμως τα μιτοχόνδρια αδυνατούν να επιτελέσουν το έργο τους, λόγω κάποιας βλάβης, τότε τα υπόλοιπα κυτταρικά συστατικά αποτυγχάνουν να λειτουργήσουν με υγιή τρόπο. Τα μιτοχόνδρια των καρκινικών κυττάρων, στην πραγματικότητα ζυμώνουν αμινοξέα, δηλαδή τα μεταβολίζουν με ζύμωση.

Τη διαδικασία αυτή την υφίσταται η γλουταμίνη. Τα μιτοχόνδρια δεν αναπνέουν, αλλά μέσω ζύμωσης χρησιμοποιούν ως καύσιμο τη γλουταμίνη.

Ο καρκίνος ξεκινάει από μια βλάβη των μιτοχονδρίων, που χάνουν την  ικανότητά τους να παράγουν ενέργεια μέσω της αναπνοής, που επιτυγχάνεται στην αλυσίδα μεταφοράς ηλεκτρονίων.